Wartości niematerialne i prawne (WNiP) są to nienamacalne aktywa trwałe takie jak licencje, patenty, know-how, a także znaki towarowe czy wiedza, którą posiada firma. Coś, czego nie jesteś w stanie dotknąć, a jednocześnie jest coś warte w firmie. Pytanie, jak podejść do wyceny WNiP?
W bilansie wykazuje się je jako:
- Koszty zakończonych prac rozwojowych
- Wartość firmy
- Inne wartości niematerialne i prawne
- Zaliczki na wartości niematerialne i prawne
Ad. 1 Koszty zakończonych prac rozwojowych
Tak naprawdę ta część związana jest z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości a dokładnie MSR38. Tylko prace rozwojowe tworzą wartość niematerialną i prawną. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, wejdź na stronę bezpośrednio z dokumentem o tym standardzie.
Ad. 2 Wartość firmy
Tak, tak, to również jest wartość niematerialna. W zasadzie to pojawia się wtedy, gdy np. kupisz inną firmę itp. To w zasadzie suma aktywów na dzień „nabycia”.
Ad. 3 Inne wartości niematerialne i prawne
To w zasadzie pozostałe np. licencje, prawa do korzystania z czegoś itp. Więcej na temat np. licencji przeczytasz w artykule Licencja w projektach UE i innych dofinansowanych.
Ad. 4 Zaliczki na wartości niematerialne i prawne
Tak naprawdę to analogia do środków trwałych – zapłacona kwota za coś, co jeszcze nie jest w Twoim posiadaniu (np. jeszcze nie dostałeś linka aktywacyjnego do oprogramowania SolidWorks a zapłaciłeś zawczasu).
Tak jak w przypadku wyceny środków trwałych, można wyceniać wartości niematerialne i prawne na różne sposoby. Czasem jest to trudniejsze i bardziej pracochłonne niż przy wycenie np. nieruchomości. Przeważnie wycenę WNiP, wykonujesz w przypadku wprowadzenia wykorzystania patentu czy leku na rynek. Jest to nowa wiedza/receptury/patenty. One są trudne do wyceny, ponieważ nie masz podobnego produktu na rynku i nie jesteśmy w stanie porównać go do innych. Nie za bardzo da się to porównać z czymkolwiek… (metoda porównawcza tu odpada…). Pomimo trudności przy wycenie jest to możliwe. Poniżej poznasz w jaki sposób można to wykonać.
WYCENA WNiP
W zasadzie wartości niematerialne i prawne są wyceniane wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia (dotyczy to prac rozwojowych) a potem pomniejsza się o amortyzację lub powiększa o modyfikację/ulepszenie (analogicznie do środków trwałych). Jeśli WNIP jest wnoszony do firmy np. wartość intelektualna (aportem) to wtedy uwzględnia się wartość księgową (czyli na dany dzień po uwzględnieniu amortyzacji i ewentualnej modyfikacji). To najprostszy sposób wyceny, ale są również inne metody. O wszystkich metodach niżej.
Metoda kosztowa
Metoda ta odnosi się do kosztów wytworzenia. Pomimo, że metoda ta wydaje się najprostsza, to jednak stwarza problemy. Trudno jest oszacować koszty, gdy głównie poświęcasz swój czas na pracę nad efektem projektu. Problem z głowy, gdy jednak sporządzasz kartę czasu pracy lub z góry zakładasz ile czasu poświęcasz miesięcznie na te działania. Zaznaczam, że koszty które poniesiesz przy pracy mogą być dużo wyższe niż cena, jaką chce zapłacić potencjalny nabywca. W zasadzie wynika to z faktu, że np. ponawiałeś próby tworzenia np. oprogramowania komputerowego.
Metoda dochodowa
Metoda dochodowa można powiedzieć, że jest odwróceniem metody kosztowej. Czyli szacujesz, jakie może otrzymać korzyści finansowe dany WNIP. Głównie wycenia się tu wartość intelektualną (wiedzę). Szacujesz, ile może przynieść przychodu ta wiedza w przyszłości np. jako licencja czy jako wprowadzenie do własnej działalności i produkcja swoich produktów na podstawie korzystania z właśnie Twojego WNIP. Ogólnie zaznaczam, że przychód-koszty=dochód. Nazwa „dochodowa” w tym rozumieniu odnosi się jednak nomen omen do przychodu.
Metoda rynkowa
Można uważać, że metoda rynkowa jest najprostsza bo wartość ta wynosi tyle, ile średnio kosztują podobne aktywa na rynku (metoda porównawcza w przypadku nieruchomości).
Artykuł powstał przy współpracy z Moniką Wągiel.
